Mặt bằng lãi suất liệu có thể thấp hơn?

Cuộc họp chính sách tháng 7/2019 của FED kết thúc vào rạng sáng ngày 1/8/2019 (theo giờ Việt Nam) với kết quả lãi suất FED Fund Rate lần đầu tiên được cắt giảm 0,25% kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, từ mức 2,25-2,5% về mức 2-2,25%.

Việc giảm lãi suất lần này nằm trong kỳ vọng của giới đầu tư trước đó, tuy nhiên Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell nói rằng động thái hạ lãi suất mà FED vừa thực hiện chỉ là một “sự điều chỉnh giữa chu kỳ” (midcyle adjustment) đối với chính sách tiền tệ, ngụ ý việc FED chưa chắc sẽ giảm thêm lãi suất

Kể từ đầu năm tới nay, khi FED chuyển từ trạng thái thắt chặt quyết liệt chính sách tiền tệ sang “chế độ chờ” thì không ít ngân hàng trung ương tại các thị trường mới nổi đã có động thái cắt giảm trước lãi suất nhằm chống lại đà suy giảm của nền kinh tế, điển hình như Ấn Độ, Malaysia, Philippines…

Tuy nhiên, trong các cuộc họp chính sách sắp tới, ngân hàng trung ương các nước này nhiều khả năng sẽ có động thái “chờ” quyết định chính thức của FED trước khi ra quyết định về chính sách lãi suất của nước mình thay vì hành động sớm như nửa đầu năm nay.

Theo đánh giá của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), tại Việt Nam, giữa tháng 7 vừa qua, Ngân hàng Nhà nước cũng đã cắt giảm 0,25% lãi suất tín phiếu, từ mức 3% về mức 2,75%. Động thái này được nhiều nhà đầu tư đánh giá là một động thái nới lỏng tiền tệ.

Tuy nhiên, theo quan điểm của chuyên gia phân tích, động thái này mặc dù về lý thuyết có thể phần nào giúp khuyến khích các ngân hàng tăng cường cho vay nhiều hơn, giúp tăng cung vốn (do mua tín phiếu ko được hưởng lãi cao như trước) nhưng tác động về mặt thực tế sẽ không lớn.

Khác với ngân hàng trung ương các nước phát triển, việc điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam thiên nhiều về trần tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng M2 chứ không điều tiết gián tiếp thông qua lãi suất. Cơ chế lan truyền từ lãi suất liên ngân hàng ngắn hạn đến lãi suất cho vay trên thị trường cũng rất hạn chế. Chưa kể thanh khoản hệ thống, dù dư thừa (thể hiện qua lãi suất liên ngân hàng ở mức thấp) nhưng không đại diện cho toàn bộ hệ thống. Thanh khoản giữa các ngân hàng hiện vẫn đang phân hóa mạnh, dẫn đến lãi suất huy động sẽ tiếp tục neo ở mức cao.

Với các diễn biến hiện tại, BVSC cho mặt bằng lãi suất ở Việt Nam có thể được điều chỉnh giảm ở một số lĩnh vực ưu tiên, tuy nhiên khó thiết lập được mặt bằng lãi suất mới thấp hơn hiện nay.